สตรีวัยทองหรือวัยหมดประจำเดือนคือวัยที่มีการเปลี่ยนแปลงทางร่างกาย และจิตใจ ซึ่งเกิดจากการขาดฮอร์โมนเพศ ส่วนใหญ่เกิดกับสตรีอายุระหว่าง 45-55 ปี มีอาการประจำเดือนมาไม่สม่ำเสมอ เป็นสัญญาณเตือนว่ากำลังเข้าสู่วัยทอง

เมื่ออาการวัยทองมาเยือน...ทราบได้จาก
- มีอาการร้อนวูบวาบ หนาวๆ ร้อนๆ

- ชาตามปลายมือ ปลายเท้า

- เหงื่อออกง่าย และมักจะมีเหงื่อออกในเวลาลงทาเช่นหงุดหงิดง่าย โมโหง่าย ใจน้อย ซึมเศร้า

- บางรายมีอารมณ์ทางเพศลดลง

- ช่องคลอดแห้ง แสบ

- ปัสสาวะบ่อยและกลั้นปัสสาวะไม่อยู่

- ระยะหลังหมดระดูไปนานแล้วปัญหาที่พบ ได้แก่ กระดูกพรุน โรคหลอดเลือดหัวใจ และสมองเสื่อม เตรียมตัว...เตรียมใจ...ก้าวสู่วัยทอง

ผู้ที่มั่นใจว่าเข้าสู่8วัยทอง จะมีอายุยืนยาวเป็นผู้สูงอายุต่อไปในอนาคต ควรมีวิถีชีวิตและพฤติกรรมสุขภาพที่เหมาะสม ดังต่อไปนี้

1. ละเว้นจากพฤติกรรมที่บั่นทอนสุขภาพ เช่นการสูบบุหรี่ การเสพสิ่งเสพติดและของมึนเมา

2. รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ครบทุกหมู่ควรลดอาหาโปรตีเนื้อสัตว์ เพื่อให้ไตไม่ต้องทำงานหนักเกินไปและลดความเสี่ยงต่อกระดูกพรุน ควรลดอาหารที่มีรสชาติหวาน และไขมันสูง เนื่องจากจะทำให้เกิดภาวะหลอดเลือดอุดตันได้ง่ายขึ้น เพิ่มอาหารประเภทเส้นใย เช่นผักและผลไม้ ซึ่งจะช่วยลดการดูดซึมไขมันแลน้ำตาล และยังช่วยให้ขับถ่ายอุจจาระได้ดีขึ้น เป็นการลดความเสี่ยงต่อการเกิดมะเร็งลำไส้ใหญ่

3. เสริมแคลเซียม ซึ่งมีอยู่มากในอาหารประเภทถั่ว งา ผักใบเขียว ปลาเล็กปลาน้อย นมและผลิตภัณฑ์ของนม แต่สำหรับผู้สูงอายุ ถ้าจะรับประทานนม ควรทานประเภทพร่องมันเนย หรือจะรับประทานนม ควรทานประเภทพร่องมันเนย หรือจะรับประทานเป็นยาเม็ดแคลเซียมแทนก็ได้ แต่มีข้อพึงระวังในผู้ที่เป็นโรคไต ซึ่งจำเป็นต้องปรึกษาแพทย์ก่อน

4. ออกกำลังกายเป็นประจำอย่างน้อยสัปดาห์ละ 3 ครั้ง ครั้งละ 30 นาที ควรเป็นการออกกำลังกายที่ทำใหรู้สึกเหนื่อย หัวใจเต้นเร็วขึ้น ซึ่งจะเป็นการออกกำลังกายประเภทใดก็ได้ ขึ้นกับความชอบและความสะดวกท่านที่ออกกำลังกายแล้วก็ทำต่อไปได้แต่ท่านที่ไม่ค่อยออกกำลังกาย ก็ให้เริ่มจากน้อยๆ ก่อนแล้วเพิ่มขึ้นช้าๆ ข้อสำคัญคือความสม่ำเสมอ สำหรับท่านที่มีโรคประจำตัวควรปรึกษาแพทย์ก่อนว่าการออกกำลังกายประเภทใดที่ท่านสามารถทำได้

5. พักผ่อนให้เพียงพอและมีกิจกรรม เพื่อคลายเครียดบ้าง

6. คู่สมรส ควรจะได้มีการพูดคุยกันอย่างเปิดเผยเกี่ยวกับความต้องการ และปัญหาด้านเพศสัมพันธ์ หากความพอใจของทั้งสองฝ่ายไม่ตรงกัน

7. ไปพบแพทย์ เพื่อตรวจเช็คสุขภาพประจำปี ซึ่งโดยพื้นฐาน ท่านควร ชั่งน้ำหนัก วัดความดันโลหิต ตรวจปัสสาวะและอุจจาระ ตรวจเลือดเช็คเบาหวาน และไขมันในเลือด การตรวจเต้านมและการตรวจภายใน พร้อมกับการเช็คมะเร็งปากมดลูกในรายที่มีโรคประจำตัวและมีความเสี่ยงก็ต้องมีการตรวจเพิ่มเติมตามที่แพทย์เห็นว่าเหมาะสม

8. ในกรณีที่ท่านรู้สึกว่ามีการเปลี่ยนแปลงในวัยทองรบกวนต่อคุณภาพชีวิตของท่าน อย่าลังเลที่ไปพบแพทย์ ท่านจะได้พูดคุยปรึกษา เพื่อเลือกวิธีการแก้ไขปัญหาซึ่งทางเลือกเหล่านั้นอาจจะเป็นการใช้ฮอร์โมนยา หรือวิธีการอื่นที่เหมาะสมกับตัวท่าน


คลินิกต่อมไร้ท่อทางนรีเวชและวัยทอง
ภาควิชาสูติศาสตร์-นรีเวชวิทยา
Faculty of Medicine Siriraj Hospital
คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล