เก็บยาอย่างไรให้คงคุณภาพ

1 ก.ค. 2559 เวลา 19:42 | อ่าน 8,789
 
แม้ว่ายาที่ผลิตจากโรงงานอุตสาหกรรมจะผ่านการตรวจวิเคราะห์คุณภาพ แต่หากการจัดเก็บยาในคลังเวชภัณฑ์ ห้องจ่ายยา สถานีอนามัย รถที่ใช้ขนส่ง หรือแม้แต่ที่อยู่อาศัยของผู้ป่วย อยู่ในสภาวะที่ไม่เหมาะสม ย่อมส่งผลกระทบถึงคุณภาพของยาหรือทำให้เกิดการเสื่อมสลาย (degradation) ของตัวยาสำคัญ (active pharmaceutical ingredients) ไวขึ้น อะไรบ้างที่ทำให้คุณภาพหรือความคงตัวของยาลดลงหรือเสียไป

เก็บยาอย่างไรให้คงคุณภาพ

สภาวะต่อไปนี้มีผลต่อความคงตัวของยา ได้แก่

อุณหภูมิ (temperature) อุณหภูมิสูงหรือต่ำเกินไปจะมีผลต่อคุณภาพของยาได้ โดยทั่วไปมักให้เก็บยาที่อุณหภูมิห้อง คือ อุณหภูมิประมาณ 18 -25 องศาเซลเซียส แต่ยาบางชนิดอาจระบุให้เก็บในตู้เย็น โดยเก็บในตู้เย็นช่องธรรมดา ไม่เก็บไว้ที่ช่องแช่แข็งหรือที่ฝาตู้เย็น เพราะเมื่อเราเปิด-ปิดตู้เย็น อาจทำให้อุณหภูมิแกว่งขึ้นลงได้ และควรหลีกเลี่ยงการเก็บยาไว้ในบริเวณที่มีแสงแดดส่องถึงเป็นเวลานานหรือมีความร้อนสูง เช่น รถยนต์จอดตากแดด ใกล้ๆ เตา ตู้อบ ตู้ไมโครเวฟ แสง ยาบางชนิดเมื่อถูกแสงจ้าหรือแสงแดดเป็นระยะเวลาหนึ่ง จะทําให้ยาเสื่อมสภาพ ใช้รักษาไม่ได้ผล ดังนั้น บรรจุภัณฑ์จึงมักทำเป็นซองหรือขวดสีชา กล่องกระดาษทึบ แผงอลูมิเนียม หรือแผงยาแบบกดเม็ดยาออก (บลิสเตอร์) ที่มีความทึบแสง เป็นต้น ยาเหล่านี้ไม่ควรแกะออกจากภาชนะบรรจุเดิมของยาหากยังไม่ต้องการใช้

ความชื้น (moisture) ความชื้นเป็นปัจจัยหนึ่งที่ทำให้ยาที่อยู่ในรูปของแข็งไม่คงตัว โดยอาจจะทำปฏิกิริยาโดยตรงหรือเอื้อให้เกิดปฏิกิริยาสลายตัวของยา ยาเม็ดส่วนใหญ่เมื่อโดนความชื้นจะมีผลต่อชั้นเคลือบเม็ดยาทำให้บวมหรือเกาะเป็นก้อนได้ จึงไม่ควรเก็บยาในบริเวณที่มีความชื้นสูง และควรปิดฝาขวดยาให้สนิททุกครั้ง

ความเป็นกรด-ด่าง (pH) ความเป็นกรด-ด่างจะมีผลต่อความคงตัวโดยเฉพาะตำรับยาฉีดหรือยาน้ำ หากความเป็นกรด-ด่างเปลี่ยนแปลง อาจทำให้ตัวยาสำคัญตกตะกอนหรือเสื่อมสลาย

Oxidation and enzymatic degradation สารออกซิเดชันที่สำคัญที่สุด คือ ก๊าซออกซิเจนในอากาศ ปฏิกิริยาออกซิเดชันจะเกิดเร็วขึ้นเมื่อถูก แสง ความร้อน หรือมีตัวเร่ง เพื่อหลีกเลี่ยงปฏิกิริยาดังกล่าวเราควรปิดภาชนะบรรจุให้สนิท และไม่วางบรรจุภัณฑ์ในที่ที่ไม่เหมาะสม

การจัดเก็บยาที่ไม่ถูกต้องจะทำให้ยาสูญเสียประสิทธิภาพ จากการที่ยาสัมผัสกับ อากาศ ความชื้น แสงแดด ซึ่งต่างก็เป็นตัวเร่งให้เกิดการเสื่อมสภาพของยา ดังนั้น จึงไม่ควรแกะยาที่บรรจุในแผงหรือแบ่งออกจากภาชนะที่ทางผู้ผลิตได้บรรจุมา ทั้งนี้เพื่อให้ยามีประสิทธิภาพอยู่ได้จนถึงวันหมดอายุตามที่ระบุบนบรรจุภัณฑ์ แต่หากมีความจำเป็นต้องแกะยาออกจากแผงหรือแบ่งยาออกจากกระปุกใหญ่ ให้แบ่งออกมาทีละน้อย ไม่ควรเกิน 1 สัปดาห์ สำหรับยาบางรูปแบบ แม้ว่าหลังเปิดใช้จะเก็บอย่างถูกต้องก็ไม่สามารถเก็บยานั้นใช้ได้จนถึงวันที่ยาหมดอายุ ได้แก่ ยาหยอดตา หลังเปิดใช้มีอายุอยู่ได้ 1 เดือน ยาปฎิชีวนะชนิดน้ำเชื่อมแขวนตะกอน หากเก็บที่อุณหภูมิห้อง (25 องศาเซลเซียส) อยู่ได้ 1 สัปดาห์ และหากเก็บในตู้เย็นอยู่ได้ 2 สัปดาห์




บทความเผยแพร่ความรู้สู่ประชาชน โดย รองศาสตราจารย์ ดร.ภญ. ชะอรสิน สุขศรีวงศ์
ภาควิชาเภสัชกรรม คณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล
ภาพประกอบจาก : http://www.wms.co.uk/sharedimages/Zoom/W2206.jpg


1 ก.ค. 2559 เวลา 19:42 | อ่าน 8,789
กำลังโหลด ...


รีวิวบ้านใหม่ ไอเดียสร้างบ้าน
 
แชร์
L
ซ่อน
แสดง
มาใหม่
คนใช้รถไฟฟ้าใต้ดิน บนดิน..เฮ..รัฐบาลทำได้จริง “รถไฟฟ้า 20 บาทตลอดสาย” ดีเดย์ราคาเดียว 1 ตุลาคมนี้
129 9 ก.ค. 2568
รัฐบาลย้ำต้องดูแลเด็กแรกเกิด..ยืนยันเงินอุดหนุนเด็กแรกเกิดเดือนกรกฎาคมเข้าบัญชีแล้วกว่า 1,400ล้านบาท พร้อมเปิดลงทะเบียนใหม่ทั่วประเทศ
25 9 ก.ค. 2568
ดวงกับดาวประจำวันที่ 6-12 กรกฎาคม 2568
40 8 ก.ค. 2568
รัฐบาลเดินหน้าเต็มสูบ..ปลดหนี้นอกระบบ ช่วยประชาชนแล้วกว่า 8.2 หมื่นราย วงเงินทะลุ 2.5 พันล้าน ขยายพิโกไฟแนนซ์ทั่วประเทศ เสริมโอกาสเข้าถึงแหล่งทุนอย่างถูกกฎหมาย
33 7 ก.ค. 2568
รับสมัครแรงงานชายไทยในโครงการ IM Japan เปิดรับสมัครวันนี้ถึง 31สิงหาคม68 ส่วนแรงงานหญิงสมัครได้ระหว่าง 21–27 ก.ค. 68 ที่เว็บไซต์
30 7 ก.ค. 2568
พ่อพิมพ์แม่พิมพ์..ของชาติ..!! รัฐบาลเข้มจรรยาบรรณครู สั่ง “คุรุสภา”สั่งพักใช้ใบประกอบวิชาชีพ ครูอัตราจ้างเสพยาบ้า-ครอบครองปืนเถื่อน พร้อมลงโทษทางจรรยาบรรณขั้นเด็ดขาด
38 4 ก.ค. 2568
ด่วน..มาแล้ววันนี้..!! เชิญชวนคนไทยใช้สิทธิ์“เที่ยวไทยคนละครึ่ง ”เริ่มเปิดจอง 1 ก.ค. เที่ยวจริง 4 ก.ค. รัฐสนับสนุนสูงสุด 3,000/คืน
56 1 ก.ค. 2568
ดวงกับดาวประจำวันที่ 29 มิถุนายน – 5 กรกฎาคม 2568
78 29 มิ.ย. 2568
ดวงกับดาวประจำวันที่ 22-28 มิถุนายน 2568
98 23 มิ.ย. 2568
ด่วน..!! สหรัฐฯ ประกาศยกระดับไทย เป็นประเทศปลอดภัยสำหรับนักท่องเที่ยว (Level 1)เพิ่มความเชื่อมั่นการท่องเที่ยวไทยในสายตาชาวโลก
119 17 มิ.ย. 2568
ดูเพิ่มเติม
 
หาเพื่อนไลน์
ไอเดียบ้านสวย
เรียนภาษาอังกฤษออนไลน์
หางานราชการ
  English
TOEIC กับ การขึ้นเงินเดือน GED VS กศน ไทย (สอบเทียบไทย) แนะนำที่เรียน IELTS ยอดนิยม ของ เด็กอินเตอร์ TOEIC Online GED CU-TEP SAT
 
บทความกลุ่มเดียวกัน
กำลังโหลด ...